Zaanstreek

Omgeving

Omgeving van Zaanstreek

De Zaanstreek is een streek in Nederland en één van de oudste industriegebieden van Europa. De Zaanstreek omvat de gemeenten Zaanstad, Oostzaan, Wormerland en het dorpje Markenbinnen. Geografisch gezien ligt de Zaanstreek aan weerszijden van de slingerende veenrivier de Zaan. Ooit was de Zaanstreek de provisiekast van Nederland. Er hebben honderden molens gestaan. Rond 1720 waren er zelfs ongeveer 600 molens gelijktijdig in bedrijf. In totaal hebben ongeveer 1100 verschillende molens hun wieken laten draaien in de Zaanstreek.

De Zaanse Schans is een openluchtmuseum met typische groen gekleurde historische Zaanse woningen, oude pakhuizen en draaiende molens die in de jaren 60 en begin 70 vanuit de streek naar hier zijn overgeplaatst en in oude staat hersteld zijn. De Zaanse Schans ligt aan de Zaan, tegenover het dorp Zaandijk. Het laat zien hoe een Zaanse woon- en werkbuurt er halverwege de 19e eeuw uit heeft gezien: draaiende molens, schuren, werkplaatsen, pakhuizen en houten huisjes met erven omgeven door smalle paden en sloten.

De Zaanse Schans behoort tot het natuurgebied de Kalverpolder, een polder van 170 hectare die grotendeels bestaat uit veenweiden. De Kalverpolder en het natuurgebied Wormer- en Jisperveld vormen samen een Natura 2000-gebied. De open veenweidegebieden doorsneden door brede en vooral vele kleine veensloten, worden gezien als zeer belangrijk broedgebieden voor broedvogels die zich thuis voelen in natte graslanden en rietmoerassen. Het gebied strekt zich uit over de gemeenten Wormerveer en Zaanstad.

Het Wormer- en Jisperveld is het grootste aaneengesloten veenweidegebied van West-Europa. Van oorsprong was het natuurgebied Wormer- en Jisperveld een woest veenmoeras met moerasbossen. Later is het gebied omgevormd tot het eerste moderne industriegebied van Europa om uiteindelijk te veranderen in een landelijk en vredig veenweidelandschap. Het natuurgebied bestaat voornamelijk uit sappige graslanden, waardevolle rietzomen en smalle slootjes met ruisende rietkragen en zeldzame veenmosrietlanden en moerasheiden. Door beperkingen voor agrarische activiteiten is het Wormer- en Jisperveld een buitengewoon geschikt gebied voor vele weidevogels.

Tussen Uitgeest en het idyllische Krommeniedijk en vlakbij het fort Krommeniedijk ligt het prachtige natuurgebied Weijenbus en Vroonmeer. De weilanden en de meertjes in de omgeving van het fort vormen samen een open landschap dat uitermate aantrekkelijk is voor broedvogels. Het landschap is heel oud, het was ooit een moerasgebied met hoogveen. In de kronkelslootjes zijn nog oude kreeklopen te herkennen die ooit deel uitmaakten van een zeearm die bij Castricum in de Noordzee uitmondde. Het fort bij Krommeniedijk is één van een 42 forten van de Stelling van Amsterdam. Het fort werd de afgelopen jaren gerenoveerd, een deel er van is nu een belevingscentrum over natuur en landschap in het Nationaal Landschap Stelling van Amsterdam.

Kenmerken landschap: natuur- en cultuurhistorie, meren en plassengebied, poldergebied, weidegebied en akkerland.