Veluwse Sprengen en Broeken

Het Landschap

De Veluwe staat bekend om haar bossen, heidevelden en zandverstuivingen, maar herbergt ook een uniek netwerk van beken en sprengen. Dit unieke watersysteem, dat zelfs in Europa zeldzaam is, ontstaat door een ondergrondse waterbel die regenwater opvangt en afvoert naar lager gelegen rivieren en randmeren. Eeuwen geleden groef de mens sprengen om waterstromen te reguleren en watermolens aan te drijven, bijvoorbeeld voor papierproductie. Dit historische netwerk van beken en sprengen vormt tegenwoordig een waardevol erfgoed.

De Veluwse broeken liggen in laaggelegen vlaktes die vroeger regelmatig overstroomden door beken en riviertjes. Niet voor niets verwijst de naam ‘broek’ naar land dat bij hoog water onder water loopt. Voor akkerbouw waren deze natte gronden ongeschikt, maar ze waren van groot belang voor boeren: in de zomer werd er gras gemaaid voor hooi, in de herfst kon het vee er grazen, en in de winter stonden de broeken vaak blank. Vandaag de dag vormen deze voormalige hooilanden een afwisselend landschap van drassige graslanden, bloemrijke weilanden en elzenbroekbossen, omsloten door de hogere zandgronden van de Veluwe.